Σου θυμίζει κάτι το ακαταλαβίστικο “εσσιέβερεβε” από το κυπριακό τραγούδι της Τηλλυρκώτισσας;
Σίγουρα θα το έχεις ακούσει σε κάποιο κυπριακό γάμο, σε κάποια εκπομπή στην τηλεόραση, ή από κάποιο συγγενή να ξεκινά να το τραγουδά όταν αρχίσει το γλέντι.
1Πότε γράφτηκε το τραγούδι/ποίημα;
Η πρώτη εκτέλεση έγινε από τον Θεόδουλο Καλλίνικο (1904-2004). Ήταν πρωτοψάλτης της εκκλησίας της Κύπρου.
Εκείνο τον καιρό, ήταν ο πρώτος που μελέτησε καλά την κυπριακή παραδοσιακή μουσική, δημιουργώντας και δίσκους με αυτήν (78 στροφές).
2Τι σημαίνει “Τηλλυρκώτισσα”;
Τηλλυρκώτισσα είναι η γυναίκα που κατάγεται από την Τυλληρία. Αν σκέφτεσαι πού είναι αυτή η περιοχή, βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Κύπρου (ορεινή χερσόνησος).
3Γιατί έχει μέσα το τραγούδι τα ακαταλαβίστικα “βερεβε/βαραβα/βουρουβους”;
Αν ακούσεις πρώτη φορά το τραγούδι, θα πεις ότι είναι ακαταλαβίστικο, αλλά υπήρχε σκοπός και εξήγηση πίσω από αυτές τις επιπλέον συλλαβές.
Έχεις ακούσει ξανά για τα “κορακίστικα“; Είναι μια συνθηματική γλώσσα που προσθέτονται επιπλέον συλλαβές μέσα σε κάθε λέξη. Ο σκοπός ήταν για να μην καταλαβαίνουν οι Τούρκοι (τον καιρό της τουρκοκρατίας) τι συζητούσαν οι Έλληνες.
Οι στίχοι της Τηλλυρκώτισσας:
Εσσιε έβερεβε-ναν
ά-βαραβα-στρον
τζια ε-βερε-ν μιτσίν
μες τους-βουρουβους
εφτά-βαραβα πλανή-βιριβι-τες
για-βαρα-λουρου-βουρου-δα μου
Τριαλάλα-λα-λα…
Τζι’ επιά-βαραβα-σαν με-βερεβε
μες τη-βιρβι-ν καρκιάν
τα λό-βοροβο-για
που βουρουβου μου
εί-βιριβι-πες
για-βαρα-λουρου-βουρου-δα μου
Τριαλάλα-λα-λα…
Επή-βιριβι-αν τζ-εί-βιριβι-παν
της βιριβι-ς πελλής
πως έ-βερεβε-ν να πά-βαραβά-ω
πέ-βερεβε-ρα
για-βαρα-λουρου-βουρου-δα μου
Τριαλάλα-λα-λα..
Τζια εμά-βαραβα-εψε βερεβε-ν
την θά-βαραβα-λασσαν
τζιε ασή-βιριβι-κωσέ βερεβε-ν
αέ-βερεβε-ραν
για-βαρα-λουρου-βουρου-δα μου
Τριαλάλα-λα-λα…
Δες τους στίχους της Τηλλυρκώτισσας χωρίς τα κορακίστικα:
Έσσιει έναν άστρον τζιαι εν μιτσίν
μες στους εφτά πλανήτες, μαυρομμάτα μου
τζιαι επιάσαν με μες στην καρκιάν
τα λόγια που μου είπες, γιαλλουρούδα μου
τζιαι ‘πήαν τζι είπαν της πελλής
πως εν να πάω πέρα, μαυρομμάτα μου
Τζιαι εμάγιεψεν τη θάλασσαν
τζιαι ‘σήκωσεν αέραν, γιαλλουρούδα μου
Τζι’ άνταν της είπουν “έσσιε ‘γειάν”
Εστέκετουν τζιαι εθώρεν, μαυρομμάτα μου