Η αυστηρή ή ολική χορτοφαγία είναι μία φιλοσοφία που αποκλείει τη χρήση ζώων ή ζωικών προϊόντων για τροφή, ένδυση ή άλλους σκοπούς.
Η λέξη vegan, προήλθε από τη λέξη vegetarian που σημαίνει χορτοφάγος και άρχισε να χρησιμοποιείται το 1944. Αυτό συνέβη γιατί η Έλσι Σρίγκλεϋ και ο Ντόναλντ Γουάτσον θεωρούσαν ανήθικη τη χρήση του όρου “χορτοφάγος” για ανθρώπους που καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα κι έτσι ξεκίνησαν την Κοινωνία των Αυστηρά Χορτοφάγων στη Μεγάλη Βρετανία (UK Vegan Society). Συνδύασαν τα πρώτα τρία και τα δύο τελευταία γράμματα της λέξης vegetarian και δημιούργησαν τον όρο vegan.
Ο Κύπρος Κωνσταντίνου, 33 χρονών είναι μεταπτυχιακός φοιτητής κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και μας μιλά για τον βιγκανισμό.
Τι είναι η καθαρή χορτοφαγία, ο βιγκανισμός (veganism);
Είναι μη βία απέναντι στα ζώα και τη φύση. Οι βίγκαν δεν τρώνε ζώα ούτε προϊόντα που στηρίζονται στη δουλεία και των εγκλωβισμό των ζώων. Τα ζώα έχουν τις δικές τους ανάγκες και λειτουργίες. Δεν γεννήθηκαν για ‘μάς. Για να μας ταΐζουν, να τα φοράμε, να τους κάνουμε πειράματα, να τα χαζεύουμε στα τσίρκο η στους ζωολογικούς κήπους, να τα εξευτελίζουμε σε αγώνες και να στοιχηματίζουμε αιχροκερδώντας εις βάρος τους.
Οι υπόλοιπες πτυχές του βιγκανισμού αφορούν το περιβάλλον, την οικονομία και τους παγκόσμιους πόρους για την εξάλειψη της πείνας. Αλλά δεν θα αναφερθώ σε αυτά. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με άρθρα.
Πώς αποφάσισες να γίνεις βίγκαν (vegan); Είναι για ηθικούς λόγους, για την υγεία σου ή για το περιβάλλον;
Αρχικά για τα δικαιώματα των ζώων και γιατί όλα τα ζώα είναι ίσα. Γιατί να φάω γουρούνια και αρνιά και όχι σκύλους ή δελφίνια ή κοάλα; Θεωρώ ότι η ουσία του βιγκανισμού είναι η αγάπη, ο σεβασμός και η προστασία της Ζωής.
Έχω μία θεωρία: Όταν κάνεις ένα καλό, αυτό πολλαπλασιάζεται και έρχονται πολλά θετικά στη ζωή σου και στον κόσμο.
Και είναι αλήθεια ότι ο βιγκανισμός ως στάση ζωής μπορεί να επηρεάσει θετικά ολόκληρη τη Γη.
Πόσα χρόνια είσαι βίγκαν;
Πλησιάζω τα 5 χρόνια ως vegan, αλλά έχω σταματήσει να τρώω ζώα πριν από 11 χρόνια.
Έχεις ποτέ επισκεφτεί διατροφολόγο για συμβουλές περί της διατροφής σου;
Όχι δεν έχω επισκεφτεί ποτέ κάποιον ειδικό. Όμως έχω ψάξει αρκετά μόνος μου όσον αφορά την πληρότητα της vegan διατροφής σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και είναι πλέον γνωστό ότι παγκόσμιοι φορείς για την υγεία, αρχίζουν να υπερθεματίζουν σχετικά με τη vegan διατροφή ως πρόληψη ή ακόμα και θεραπεία από πολλές εκφυλιστικές ασθένειες. Εγώ κάνω αρκετά συχνά εξετάσεις, οι οποίες είναι πολύ καλές.
Η ολική χορτοφαγία είναι περισσότερο προϊόν του 20ού αιώνα, αν και υπήρχε σαν ιδέα σε πολλές θρησκείες του παρελθόντος. Τι απαντάς σε αυτούς που λένε ότι είναι μόδα και θα περάσει;
Μακάρι όλες οι μόδες να είχαν ως επίκεντρο την αγάπη, τον αλτρουισμό, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη. Μία τέτοια μόδα δεν ερχεται και παρέρχεται. Γιατί είναι μόδα της καρδιάς!
Όντως το βίγκαν κίνημα ξεκίνησε μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, και πλησιάζει ένα αιώνα ιστορίας. Και όσο περνούν τα χρόνια περισσότεροι ασπάζονται αυτόν τον τρόπο ζωής και δημιουργούνται και οι καταστάσεις για αλλαγή στη διατροφή, και όχι μόνο, ανοίγοντας ολοένα και περισσότερα εστιατόρια ή και βίγκαν «κρεο»πωλεία σε όλο τον κόσμο.
Εξάλλου έχει αρχίσει να διαφαίνεται ότι ο βιγκανισμός θα σώσει σε ένα μεγάλο βαθμό τον πλανήτη από τεράστιες οικολογικές καταστροφές, για τις οποίες ευθύνεται η κτηνοτροφία και πιστεύω ότι αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος για υιοθέτηση ενός τέτοιου τρόπου ζωής από τους ανθρώπους στις δεκαετίες που έπονται.
Τι απαντάς στο επειχήρημα ότι όλα είναι καθαρά μέρος της τροφικής αλυσίδας;
Είναι απλό. Αν ήμασταν σαρκοφάγοι δεν θα χρειαζόταν να ψήνουμε τα πτώματα των ζώων. Τα σαρκοφάγα τρώνε ζωντανό το θήραμά τους, γιατί μόνο τότε έχει ζωτικότητα. Δεν έχουμε ούτε τα κατάλληλα δόντια ούτε τα νύχια ούτε κάποιο άλλο μέρος του σώματός μας που να δικαιολογεί την κατανάλωση νεκρών σαρκών.
Από τη στιγμή που μπορούμε να ζήσουμε πιο υγιεινά με λαχανικά και εφόσον η φυτική διατροφή είναι επαρκής, ποιος ο λόγος να βάφουμε τα χέρια μας με αίμα; Γεννηθήκαμε με μηδενικά δολοφονικά ένστικτα.
Όπως λέει και ο Harvey Diamond: “Βάλε σε ένα μωρό στην κούνια ένα κουνέλι και ένα μήλο. Αν φάει το κουνέλι και παίξει με το μήλο θα σου αγοράσω καινούριο αυτοκίνητο“. Και σίγουρα οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα δυσκολεύονται να σκοτώσουν μόνοι τους κάποιο ζώο για να το φάνε.
Αν κάποιοι μακρινοί φυσικοί μας πρόγονοι είχαν κάποια σαρκοφαγικά ένστικτα, σίγουρα διαφέρουν κατά πολύ από τον σημερινό άνθρωπο.
Ποια γεύματα θα μπορούσες να εισηγηθείς και θεωρείς εσύ εύκολα και χορταστικά;
Για ‘μένα όλα τα γεύματα είναι χορταστικά. Ακόμα και σε μία σαλάτα μπορείς να προσθέσεις υλικά που να την κάνουν χορταστική. Πιστεύω όμως ότι τα πλέον χορταστικά γεύματα είναι τα πλήρη γεύματα. Π.χ. φασόλια με ρύζι ή ψωμί και σαλάτα.
Πάντως και οι πίτσες μπορούν να γίνουν vegan και τα μπέργκερ συνοδευμένα από πατάτες τηγανητές κλπ.
Το θέμα δεν είναι τι θα φάμε, αλλά πώς θα νιώσουμε αγάπη στην καρδιά μας για όλα τα πλάσματα.
Είναι εύκολο για κάποιο που είναι βίγκαν να βρει τις κατάλληλες τροφές στην Κύπρο; Υπάρχει γκάμα επιλογών στις υπεραγορές;
Οι κατάλληλες τροφές είναι τα φρούτα, οι ξηροί καρποί, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά και ό, τι άλλο μας παρέχει απλόχερα η φύση. Αυτά είναι αρκετά για μία επαρκή και υγιεινή διατροφή. Όμως πέραν αυτών, υπάρχουν φυτικά γάλατα, προϊόντα σόγιας, λουκάνικα, μπέργκερς, πίτσες και διάφορα άλλα.
Επίσης κάποιος βίγκαν μπορεί να απολαύσει ωραιότατα φαλάφελ σε πίτα σε πολλά σημεία στις πόλεις της Κύπρου. Επίσης, κάθε συνταγή μπορεί να τροποποιηθεί. Μπορεί κάποιος να φτιάξει βίγκαν παστίτσιο ή μουσακά ή κεφτέδες με αγνά υλικά, χωρίς βία.
Αν κάποιος αποφασίσει να γίνει vegan, σίγουρα θα πρέπει να υπάρχει θέληση για να τα καταφέρει, αφού αλλάζει εντελώς τις μέχρι τότε συνηθειές του. Τι είναι αυτό που σου έδωσε δύναμη να μείνεις πιστός στις απόψεις σου;
Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι τελικά χρειάζεται τόση ισχυρή θέληση για να πει κάποιος όχι στην κακοποίηση και την αδικία. Αυτός ο τρόπος ζωής δεν είναι για λίγους και δυνατούς, αλλά για όλους.
Στην ουσία όλοι έχουμε αγάπη στην καρδιά μας, απλώς πρέπει να την αναπτύξουμε, και από στενή αγάπη, να την κάνουμε ευρεία αγάπη για το άπαν σύμπαν. Αυτος είναι ο λόγος που είμαι πιστός σε αυτόν τον αγώνα.
Δεν σκέφτηκα ούτε για ένα δευτερόλεπτο να γυρίσω πίσω. Η ζωή μου είναι καλύτερη και πιο γεμάτη.
Ποια βιβλία/ ντοκιμαντέρ περί βιγκανισμού, μπορείς να εισηγηθείς;
Το Earthlings (υπάρχει στο YouTube και με ελληνικους υπότιτλους). Επίσης, υπάρχει στο YouTube με ελληνικούς υπότιτλους μία ομιλία του Gary Yourofsky με τίτλο «Η πιο συγκλονιστική ομιλία που θα ακούσετε ποτέ», που ανατρέπει πολλά από τα αντεπιχειρήματα κατά του βιγκανισμού.
Από βιβλία προτείνω το «Η απελευθέρωση των ζώων» του Peter Singer και το «Τρώγοντας ζώα» του Jonathan Safran Foer (και τα δύο είναι μεταφρασμενα στα ελληνικά).
Ευχαριστούμε τον Κύπρο Κωνσταντίνου για τον χρόνο που αφιέρωσε για να μας μιλήσει για τη χορτοφαγία και τις δικες του εμπειρίες!
