fbpx

Σπουδές χωρίς εισιτήριο επιστροφής

Ξεκρέμαστα από κάθε άποψη αισθάνονται σήμερα τα νέα παιδιά τα οποία έτυχε αυτή την περίοδο είτε να βρίσκονται στο στάδιο της ζωής τους που πρέπει να αποφασίσουν για την τριτοβάθμια εκπαίδευσή τους είτε να ολοκληρώνουν το πτυχίο τους. Κλείνει σιγά-σιγά η σχολική χρονιά και είναι απόλυτα φυσιολογικό γονείς και παιδιά να νιώθουν απελπισία. Η ανασφάλεια γίνεται ακόμη πιο έντονη εάν αναλογιστεί κανείς πως ο συντηρητικός κόσμος που ήθελε τους νέους να εξασφαλίζουν την καριέρα τους εφ’ όρου ζωής με έναν διορισμό στο δημόσιο ή στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχει καταρρεύσει. Ποια είναι λοιπόν τα σημερινά δεδομένα για τους Κύπριους νέους; Ποιες είναι οι αγωνίες τους και τι να επιλέξουν για να μπορέσουν κάποτε να ενταχθούν στον ενεργό πληθυσμό του τόπου; Ο νομπελίστας καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης, η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επαγγελματικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Λένα Νικολάου και δύο ιδιώτες εκπαιδευτικοί σύμβουλοι ο Δημήτρης Φωτιάδης και ο Μιχάλης Σπύρου, αναλύουν στον «Π» τα νέα δεδομένα και κάνουν τις δικές τους προτάσεις.

Πάνω απ’ όλα ψυχραιμία
Η πρώτη παραδοχή που πρέπει να κάνουμε, αναφέρει ο Χρ. Πισσαρίδης όσο κι εάν αυτό δεν μας κάνει χαρούμενους είναι πως όσο υπάρχει αυτή η μεγάλη κρίση είναι δύσκολο να βρει κάποιος δουλειά γρήγορα μετά το πανεπιστήμιο ότι μόρφωση και να λάβει. «Για να αλλάξει αυτό το κλίμα θα πρέπει να υπάρξει ανάκαμψη της οικονομίας». Σε δύο χρόνια, πιστεύει, με βάση τα δεδομένα. Είναι για αυτό που θεωρεί πως οι νέοι δεν θα πρέπει να αποφασίσουν για τις σπουδές τους με βάση τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας, αλλά με το πού αυτή θα βρίσκεται σε έναν ορίζοντα 5 έως 15 χρόνων. «Η μόρφωση είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση και ο κλάδος που θα επιλέξει κάποιος σήμερα είναι αυτός που θα του δώσει δουλειά για τα επόμενα 30-40 χρόνια», εξηγεί συστήνοντας πάνω απ’ όλα ψυχραιμία.

Η κρίση και η ανεργία δημιουργούν νέες τάσεις στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού

Εκτιμά ότι η κυπριακή οικονομία θα παραμείνει μία οικονομία παροχής υπηρεσιών, με τον τουρισμό να βρίσκεται στο επίκεντρο, αλλά και την προσφορά επαγγελματικών υπηρεσιών (π.χ. λογιστές και δικηγόροι) να παραμένουν στην αγορά ως τα πιο κερδοφόρα επαγγέλματα. «Στον τουρισμό αναβαθμίζουμε σιγά-σιγά το επίπεδο του προϊόντος που προσφέρουμε. Είναι ένας τομέας με μέλλον. Όταν λέμε σε κάποιον να σπουδάσει ξενοδοχειακά, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θα γίνει γκαρσόνι. Υπάρχει η διαχείριση των μαρίνων, των γηπέδων γκολφ, των μεγάλων παραλιακών ξενοδοχείων που διευθύνονται από άτομα με μεγάλη μόρφωση και προσόντα. Σε αυτούς τους τομείς πάντοτε θα υπάρχει ανάγκη».

students1

Η μόρφωση είναι μακροπρόθεσμη επένδυση, αναφέρει ο Χριστόφορος Πισσαρίδης. Για αυτό οι νέοι δεν θα πρέπει να αποφασίσουν για τις σπουδές τους με βάση τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας, αλλά με το πού θα βρίσκεται η οικονομία σε έναν ορίζοντα 5 έως 15 χρόνων.

Η μόρφωση είναι μακροπρόθεσμη επένδυση, αναφέρει ο Χριστόφορος Πισσαρίδης. Για αυτό οι νέοι δεν θα πρέπει να αποφασίσουν για τις σπουδές τους με βάση τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας, αλλά με το πού θα βρίσκεται η οικονομία σε έναν ορίζοντα 5 έως 15 χρόνων.

Ειδίκευση στο μεταπτυχιακό
Η Κύπρος, προσθέτει, θα παραμείνει και θα γίνει ακόμα πιο ανοικτή οικονομία στο μέλλον. Τα ανοίγματα της Ευρώπης προς ανατολάς βοηθούν σημαντικά σε αυτό, επισημαίνει, οπόταν η Κύπρος ως κέντρο υπηρεσιών, μπορεί να διευρύνει το προϊόν της στους τομείς του διεθνούς εμπορίου ή των νομικών με ειδίκευση στα θέματα ιδιοκτησίας. «Πρέπει κάποιος να κοιτάξει πιο πλατιά το θέμα της επαγγελματικής του κατάρτισης και εξέλιξης και να αποκτήσει ειδικές γνώσεις που θα μπορούσαν να του δώσουν τα εχέγγυα να αναπτύξει μια δουλειά σε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία ή οι Αραβικές Χώρες με τις οποίες η Ευρώπη αναζητεί στενότερους δεσμούς».

Οι νέοι σήμερα αναζητούν κλάδους σπουδών οι οποίοι να τους αυξάνουν τις πιθανότητες εργοδότησης στο εξωτερικό και μάλιστα από το πρώτο πτυχίο

Το ερώτημα είναι εάν αυτή η εξειδίκευση θα πρέπει να γίνει από το πρώτο πτυχίο, όπως είναι οι τάσεις σήμερα. «Στο πρώτο πτυχίο θα έλεγα να μην εξειδικευτεί κάποιος πολύ. Ας πάρει μια γενική μόρφωση και ας εξειδικευτεί αργότερα. Όταν αλλάζουν τόσο πολύ οι πραγματικότητες που αντιμετωπίζουμε στη διεθνή και τοπική οικονομία, τότε είναι καλύτερα να μην εξειδικεύεται κάποιος από την αρχή».

Κινητικότητα και γλώσσες
Οι νέοι θα πρέπει να σπουδάζουν κάτι που τους ενδιαφέρει κι όχι κάτι που θα τους εξασφαλίσει την επαγγελματική τους σταδιοδρομία, αναφέρει ο κ. Πισσαρίδης. Διαφορετικά, επισημαίνει, δεν θα γίνουν καλοί επαγγελματίες. Για αυτό είναι κάθετα εναντίον με όσους ακολουθούν απλώς κάτι που θεωρούν πως θα τους οδηγήσει σε μια εργασία στην οποία θα μείνουν για χρόνια. «Δεν δουλεύει έτσι η σημερινή παγκόσμια οικονομία. Χρειάζεται ευελιξία. Με παλιές νοοτροπίες δεν βγαίνει κανείς σήμερα στην αγορά εργασίας»…
Αυτή είναι και η θέση της Λένας Νικολάου, προϊσταμένης της Υπηρεσίας Επαγγελματικής Αγωγής. Η Υπηρεσία προσανατολίσει τα παιδιά σε έναν τρόπο σκέψης που επικεντρώνεται στην προσαρμογή και στη δια βίου διαχείριση της σταδιοδρομίας τους. Ωστόσο αυτή η δεξιότητα δεν είναι κάτι που εύκολα μπορεί να μεταδοθεί σε μια εποχή που τους νέους κυριεύει η απελπισία. Η έγνοια τους είναι με ποια χρήματα να σπουδάσουν και πώς να βρουν δουλειά εύκολα και γρήγορα για να στηρίξουν πολλές φορές και τα ίδια τις οικογένειές τους. «Τα παιδιά αλλάζουν στόχους και σχέδια. Προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις», αναφέρει η κ. Νικολάου, προφανώς για να γίνει πιο εύκολη η εργοδότησή τους. Η Υπηρεσία ενθαρρύνει τους νέους να ακολουθήσουν αυτό που αγαπούν περισσότερο και αυτό στο οποίο είναι καλοί, αλλά θεωρεί πως οι ξένες γλώσσες, οι δεξιότητες πληροφορικής και η επιχειρηματικότητα αποτελούν προσόντα που διαχρονικά ανοίγουν δρόμους.

Ποιοι είναι οι τομείς με μέλλον

Η κύρια διαπίστωση του εκπαιδευτικού συμβούλου, Μιχάλη Σπύρου, είναι πως οι νέοι αναζητούν κλάδους σπουδών οι οποίοι θα τους αυξάνουν τις πιθανότητες εργοδότησης και μάλιστα χωρίς κατ’ ανάγκη να κάνουν μεταπτυχιακό. «Προσπαθούν να γίνουν ανταγωνιστικοί λαμβάνοντας υπόψη και την αγορά εργασίας της Ευρώπης», επισημαίνει. Ο επίσης εκπαιδευτικός σύμβουλος Δημήτρης Φωτιάδης, σημειώνει πως μια καλή συμβουλή για νέους είναι να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις. «Εμείς συμβουλεύουμε τα παιδιά να αποκτήσουν τέτοια τεχνογωσία ώστε να μπορούν να σταθούν διεθνώς. Δυστυχώς το μέλλον των παιδιών μας δεν είναι στην Κύπρο», αναφέρει. Ο κ. Σπύρου συμφωνεί, πως υπάρχει πλέον η τάση, οι νέοι οι οποίοι φεύγουν για μεταπτυχιακά σε χώρες της Ευρώπης, να αισθάνονται πως ταυτόχρονα διεισδύουν στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, πως παίρνουν ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή. Τι είναι όμως εκείνο που μπορεί να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων; Δεδομένης της ώθησης της καινοτομίας διεθνώς, ο κ. Φωτιάδης πιστεύει πως η Κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τον τομέα. «Εάν δεν επενδύσει το κράτος για να γίνει η Κύπρος ερευνητικό κέντρο, το μέλλον θα είναι ζοφερό», αναφέρει. «Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και συνθήκες εργοδότησης όλων αυτών που στέλνουμε σήμερα στο εξωτερικό».

Και οι δύο από την επαφή τους με τους νέους, διαπιστώνουν τα εξής:

  • Υπάρχει φθίνουσα τάση μεταξύ των μαθητών δημοσίων σχολείων για να φύγουν για σπουδές στην Αγγλία. Την επιλέγουν μόνο όταν αποτύχουν στις προεισαγωγικές. Οι περισσότεροι έχουν ως πρωταρχικό στόχο τα δημόσια πανεπιστήμια λόγω του κόστους. Παρόλα αυτά παιδιά που έμειναν Κύπρο και τελειώνουν τώρα τις σπουδές τους, θεωρούν πως το πτυχίο που πήραν δεν είναι καθόλου ανταγωνιστικό στη διεθνή αγορά εργασίας.
  • Πολλοί φοιτητές επιλέγουν την Αγγλία επειδή η κυβέρνηση προσφέρει χαμηλότοκα εκπαιδευτικά δάνεια. Δεδομένου ότι δεν δίνονται δάνεια στην Κύπρο η Αγγλία είναι ελκυστικός προορισμό λόγω τούτου. Πολλοί επιλέγουν επίσης τη Σκωτία λόγω μηδενικών διδάκτρων. Τόσο η Αγγλία όσο και η Σκωτία προσελκύουν πολλούς Κύπριους φοιτητές λόγω της γλώσσας. Δημόσια πανεπιστήμια και σε άλλες χώρες προσφέρουν δωρεάν φοίτηση αλλά η γλώσσα αποτελεί εμπόδιο.
  • Δάσκαλοι, αγγλικοί, φιλόλογοι αλλά και οι δικηγόροι θεωρούνται κορεσμένα επαγγέλματα. Όχι όμως και ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών όπου υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον.
  • Οι υποψήφιοι φοιτητές επιλέγουν, κι αυτή είναι πανευρωπαϊκή τάση, να εξειδικεύονται από το πρώτο τους πτυχίο. Νέοι κλάδοι στα οικονομικά π.χ. που προσφέρουν τα πανεπιστήμια ως προπτυχιακά προγράμματα είναι το risk management (μια πολύ δημοφιλής σπουδή) και το financial statistic. Επίσης από φέτος λόγω της ώθησης στις startups δίνεται ώθηση στην καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Υπάρχουν σπουδές με βάση το business και την ταυτόχρονη εξειδίκευση στην κωδικοποίηση.
  • Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν κλάδοι όπως το digital marketing, και software engineering και ειδικά το application development.
  • Στο εξωτερικό τεράστιο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν κλάδοι όπως η βιοτεχνολογία, η βιοστατιστική και η βιοιατρικη.
  • Επάγγελμα με μέλλον δεν είναι οι σπουδές στο φυσικό αέριο αλλά στην ενέργεια γενικότερα.

 

Νέες Προβλέψεις από την ΑΝΑΔ

Η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κύπρου (ΑνΑΔ) παρέχει προβλέψεις απασχόλησης 10ετίας συστηματικά κάθε δύο με τρία χρόνια. Όπως αναφέρει στον «Π» ο αναπληρωτής διευθυντής Έρευνας και Προγραμματισμού της ΑνΑΔ, Γιάννης Μουρουζίδης, «η πιο πρόσφατη σειρά προβλέψεων απασχόλησης για την Κύπρο, καλύπτει την περίοδο 2010-2020». Ωστόσο η έρευνα αυτή στηρίχθηκε στα προηγούμενα δεδομένα της οικονομίας και δεν μπορεί να σταθεί στη σημερινή εποχή. «Η επόμενη σειρά προβλέψεων, η οποία θα καλύπτει την περίοδο 2014-2024, αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2014», σημειώνει ο κ. Μουρουζίδης. Στις προβλέψεις αυτές θα φαίνονται οι επιπτώσεις στα επαγγέλματα από τις δραστικές αλλαγές στη δομή της κυπριακής οικονομίας, απόρροια της οικονομικής κρίσης. «Θα φαίνονται επίσης οι προοπτικές ανάπτυξης που παρουσιάζουν νέοι ή υφιστάμενοι τομείς όπως είναι το πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η πράσινη οικονομία, με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η θαλάσσια οικονομία, ο τουρισμός και η υγεία και η κοινωνική φροντίδα».

(Δημοσιεύτηκε στον Πολίτη την Κυριακή 5 Μαίου 2014)

Follow Us

45,341FansLike
11,539FollowersFollow
17,300FollowersFollow
1,070SubscribersSubscribe

Trending