Η έρευνα είχε διάρκεια δυόμιση μήνες (15 Ιουνίου 2014 – 31 Αυγούστου 2014) και έλαβαν μέρος σε αυτήν άτομα και των δύο φύλων από 16 μέχρι 24 χρόνων. Αποτελείτο από 23 ερωτήσεις τις οποίες ο ερωτηθείς έπρεπε να απαντήσει αυτές που τον αφορούσαν. Τα άτομα που έλαβαν μέρος σε αυτή επιλέχθηκαν εντελώς τυχαία, χωρίς να υπάρχει οποιοδήποτε γνώση για το μορφωτικό επίπεδο αυτών. Το δείγμα των ατόμων το οποίο η έρευνα ήθελε να επιτύχει, ήταν γύρω στα 50 άτομα (μικτού φύλου και ηλικίας) για βασικούς λόγους όπως:
(α) Δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα να γίνει έρευνα πιο μεγάλων διαστάσεων (μέσω τηλεφώνου, online survey, κτλ) και
(β) Η έρευνα έγινε από εμένα τον ίδιο και όλα τα έξοδα επιβάρυναν εμένα προσωπικά.
Προκύπτει η ερώτηση «Γιατί να μην γίνει η έρευνα μέσω διαδικτύου;»
Η απάντηση δίνεται με την εξής διαπίστωση την οποία έκανα: Αφότου ξεκινήσω την έρευνα μου κανονικά είχα κάνει κάποιες δοκιμαστικές (trial) όπου έστειλα την έρευνα σε διάφορα άτομα μέσω διαδικτύου και τους ζήτησα να την ολοκληρώσουν. Παρατήρησα ότι κάποιοι δεν καταλάβαιναν τί ρωτούσε η κάθε ερώτηση (με αποτέλεσμα να την απαντούν λάθος) ή άφηναν πολλές ερωτήσεις αναπάντητες. Έτσι το δείγμα μου (επειδή θα ήταν σε μικρή κλίμακα) θα είχε πολλά κενά και παραλήψεις.
Οι ερωτήσεις αρχικά ήταν γενικού περιεχομένου με τις κυριότερες να αφορούν την ηλικία, το φύλο και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση των ατόμων. Στη συνέχεια επεκτάθηκα σε ερωτήσεις σχετικά με τις εμπειρίες των μαθητών από τη σχολική τους πορεία και κατέληξα σε μερικές προτάσεις για αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου. Κατά την άποψη μου οι κυριότερες ερωτήσεις του ερωτηματολογίου ήταν οι εξής:
• Πώς θα βαθμολογούσες το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου ;
• Έτυχε να παρακολουθήσεις μαθήματα από καθηγητή ο οποίος δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στο γύρω περιβάλλον με αποτέλεσμα να μην μεταδίδεται σωστά το μάθημα και να δημιουργούνται κενά ;
• Υπήρχαν περιπτώσεις που το διδασκόμενο μάθημα στο οποίο συνέβαινε αυτό ήταν μάθημα επιλογής και , λόγω αυτού αναγκαζόσουν να προσφεύγει σε ιδιωτικά φροντιστήρια για το/τα συγκεκριμένο/α μάθημα/τα;
• Πιστεύεις ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου πρέπει να αλλάξει ;
• Θα συμφωνούσες με ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο χώριζε τους μαθητές σε τάξεις ανάλογα με το γενικό βαθμό του προηγούμενου έτους ;
Στην τελευταία ερώτηση που ανάφερα πιο πάνω, βάσει της απάντησης που μου έδινε ο καθένας είχα μια μικρή συζήτηση μαζί του για το εξής θέμα: με ποία κριτήρια η απάντηση του ήταν θετική ή αρνητική. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η απάντησή ήταν «Όχι» έγκειται στο γεγονός ότι αυτού του είδους το εκπαιδευτικό σύστημα θα απομόνωνε κάποιους μαθητές με χαμηλότερους βαθμούς, ενώ θα ενίσχυε τους μαθητές που σημείωναν υψηλότερη βαθμολογία και θα δημιουργούσε έτσι «ρατσισμό» και αντιπαλότητα μεταξύ των μαθητών. Επίσης είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι οι πλείστοι από τους μαθητές οι οποίοι σπουδάζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν γενικό βαθμό έτους 18-20, σε αντίθεση με τους μαθητές με γενικό έτους 15-18 που συνήθως βρίσκονται στην Ελλάδα για σπουδές. Στην Κύπρο οι μαθητές είχαν μεικτούς γενικούς βαθμούς έτους (περίπου μισοί μισοί).
Τα γενικά συμπεράσματα τα οποία εξάγω από αυτή την έρευνα, μέσω των αριθμών,αλλά και μέσω των συζητήσεων που είχα μαζί με τους ερωτηθέντες, είναι τα παρακάτω: οι μαθητές είναι δυσαρεστημένοι με το εκπαιδευτικό μας σύστημα, σε ποσοστό 100%, και θεωρούν ότι πρέπει να αλλάξει. Άλλωστε 93% των μαθητών το θεωρούν μέτριο ή κάτω του μετρίου. Το ίδιο συμβαίνει και με την άποψη που έχουν οι μαθητές για την απόδοση των καθηγητών, με 82% αυτών να θεωρούνται μέτριοι ή κάτω του μετρίου. Πρόσφατες έρευνες, σε μεγαλύτερη κλίμακα, έδειξαν ότι μαζί με την Ελλάδα έχουμε ένα από τα χαμηλότερα σε βαθμολογία εκπαιδευτικά συστήματα και αυτό εξάλλου φαίνεται και από το γεγονός ότι μαθητές εξασφαλίζουν θέσεις στα ανώτερα και ανώτατα ιδρύματα της Κύπρου ή της Ελλάδας με βαθμολογίες πολύ πιο χαμηλές από τις προσδοκίες των κλάδων. Ίσως για αυτό το λόγο να υπάρχει και η «μαζική» φυγή σπουδαστών σε χώρες του εξωτερικού και κυρίως του Ηνωμένου Βασιλείου (το οποίο έχει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, αλλά στο οποίο ο σπουδαστής πληρώνει αρκετά χρήματα ώστε να έχει τη δυνατότητα να σπουδάζει σε αυτό). Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι «Τελικά η εκπαίδευση είναι δωρεάν;» Όπως προ- ανέφερα, αν ο σπουδαστής επιλέξει να σπουδάσει στο ΗΒ, η εκπαίδευση παύει να είναι δωρεάν. Τα δίδακτρα που καταβάλλει ο κάθε φοιτητής φτάνουν τις £9000 το χρόνο. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι για να καταφέρει κάποιος φοιτητής να επιτύχει μια θέση σε ένα πανεπιστήμιο στο ΗΒ θα πρέπει να παρακαθίσει εξωτερικές εξετάσεις για τις οποίες παρακολουθεί επιπλέον μαθήματα για τα οποία πληρώνει επιπλέον χρήματα και για να παρακαθίσει στις εξετάσεις καταβάλλει άλλα χρήματα. Να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι η ζωή στο ΗΒ σε σύγκριση με την Κύπρο ή την Ελλάδα είναι ακριβότερη. Αντίθετα, στην Κύπρο και στην Ελλάδα η εκπαίδευση είναι δωρεάν. Όμως πραγματικά είναι δωρεάν;
Αν αναλογιστούμε ότι , από τα ποσοστά που προκύπτουν από την έρευνα μου, το 100% των μαθητών έτυχε να παρακολουθήσει μαθήματα από καθηγητή ο οποίος δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στο γύρω περιβάλλον με αποτέλεσμα να μην μεταδίδεται σωστά το μάθημα και να δημιουργούνται κενά, το 91% αυτών των περιπτώσεων συνέβαινε σε μαθήματα κατεύθυνσης ή σε κύρια μαθήματα, όπως για παράδειγμα τα μαθηματικά και τα Νέα Ελληνικά. (Άξιο θαυμασμού είναι και το γεγονός ότι οι καθηγητές περνούν από έλεγχο μέσω των αρμοδίων επιθεωρητών, αλλά κανένα από τα αρμόδια σώματα δεν κάνει κάτι, ούτως ώστε οι συγκεκριμένοι καθηγητές να παύουν πλέον να έχουν το δικαίωμα να διδάσκουν σε δημόσιο σχολείο. Εξάλλου το 93% των μαθητών πιστεύουν ότι υπάρχουν «πηγαδάκια» μεταξύ επιθεωρητών και καθηγητών). Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, πώς περιμένουμε ο μαθητής να αποδώσει στο 100% των δυνατοτήτων του χωρίς να πρέπει να παρακολουθεί ιδιαίτερα μαθήματα εκτός των ωρών του σχολείου τα οποία πληρώνει και είναι και πολύ ακριβά; Όπως προκύπτει σχεδόν το 70% αυτών των μαθητών προσφεύγει σε ιδιωτικά φροντιστήρια για βοήθεια. Άρα 7 στους 10 μαθητές πέραν από τις ώρες μαθημάτων στο σχολείο παρακολουθούσαν τουλάχιστον 1 μάθημα σε ιδιωτικά φροντιστήρια. Οι περισσότεροι από αυτούς παρακολουθούσαν 2-3 επιπλέον μαθήματα κατά τις απογευματινές τους ώρες.
Εν τέλει, είναι η παιδεία στην Κύπρο δωρεάν ή αποτελεί ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος με το πέρασμα του χρόνου θα καταντήσει ακόμη χειρότερος ωθώντας τους μαθητές προς ιδιωτικά σχολεία;
Η εκπαίδευση σε αυτόν το τόπο έχει ένα πολύ ακριβό τίμημα, αν και φημολογείται ότι είναι δωρεάν.
Στέλιος Αλεξάνδρου
