Η απονομή βραβείων Νόμπελ είναι ένας θεσμός που έχει καθιερωθεί από το 1901 και έχει ως σκοπό τη βράβευση και την καταξιώση ανθρώπων που καταφεραν να διαπρεύσουν μέσω της πνευματικότητας και του ήθους τους, ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώμτος, θρησκεύματος και πολιτικών πεποιθήσεων. Έτσι τουλάχιστον λένε τα χαρτιά…
Η πραγματικότητα όμως για ακόμη μια φορά μας υπενθυμίζει με τον πλεον άκομψο τρόπο ότι σε αυτή τη ζωή δεν κερδίζει ο καλύτερος, αλλά ο πιο ισχυρός. Τα παραδείγματα πολλά! Οι αδικίες ακόμη πιο πολλές! Και δυστυχώς, ότι και να πούμε, ότι και να γράψουμε, την απόφαση της σουιδικής επιτροπής δεν μπορούμε να την αλλάξουμε.
Οφείλουμε όμως να γνωρίζουμε όσα περισσότερα από τα ονόματα αυτών των ανθρώπων μπορούμε, ζητώντας τους έτσι ένα συγγνώμη εκ μέρους μιας κοινωνίας (της οποίας είμαστε μέλη) η οποία καταφερε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Μερικά από αυτα είναι τα ακόλουθα:
Λίζα Μάιτνερ
Εργάστηκε για χρόνια μαζί με τον Ότο Χαν που κέρδισε το βραβείο χημείας το 1944 για την ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης. Παρόλο που ήταν 13 φορές υποψήφια γαι το βραβείο Νόμπελ, η εβραϊκή της καταγωγή και το γεγονός ότι ήταν γυναίκα ήταν αρκετά ώστε να μην το πάρει ποτέ.
Joan Robinson
Η Joan Robinson, της Μεγάλης Βρετανίας, είναι μια από τις πιο συναρπαστικές φυσιογνωμίες στον τομέα των οικονομικών. Ήταν βοηθός του μεγάλου John Maynard και οι εργασίες κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα οικονομικών θεμάτων, από τον Νεοκλασικισμό της Γενικής Θεωρίας του Keyne μέχρι την Μαρξιστική Θεωρία. Επιπρόσθετα το μεγαλύτερο έργο της Robinson. “Η Συσσώρευση Κεφαλαίου” εκδόθηκε το 1956, και χρησιμοποιείται ευρέως ακόμα και σήμερα ως ένα οικονομικό εγχειρίδιο. Γιατί λοιπόν δεν πήρε το βραβείο Νόμπελ; Κάποιοι λένε ότι φταίει το γεγονός ότι ήταν γυναίκα και κάποιοι άλλοι ότι ο κύριος λόγος που της στέρησε την διάκριση ηταν η θετική στάση που κράτησε προς την κινέζικη Πολιτική Επανάσταση.
Dmitri Mendeleev
Ο άνθρωπος αυτός θεωρείται ο πατέρας του περιοδικού πίνακα και όσοι κατέχουν έστω και στοιχειώδεις γνώσεις περί χημείας, μπορούν εύκολα να αντιληφθούν πόσο σημαντικό ήταν αυτό το βήμα στην εξέλιξη της επιστήμης. Ο περιοδικός πίνακας όχι μόνο ομαδοποιούσε τα διάφορα στοιχεία με βάση τις ιδιότητες τους, αλλά προέβλεπε και την ύπαρξη στοιχείων που δεν είχαν ανακαλυφθεί μέχρι τότε. Το 1906, ο Mendeleev επιλέχθηκε από την επιτροπή απονομής του βραβείου Νόμπελ, αλλά η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών επενέβη και ανέτρεψε την απόφαση. Η παρέμβαση αυτή έγινε από τον σουηδό χημικό Svante Arrhenius, ο οποίος είχε κερδίσει το βραβείο το 1903 για τη θεωρία του για την «ηλεκτρολυτική αποσύνδεση». Ο Mendeleev ήταν σφοδρός επικριτής της θεωρίας αυτής και ο Arrhenius άδραξε την ευκαιρία για να τον εκδικηθεί.
Mahatma Gandhi
Ο Ινδός ηγέτης προτάθηκε ως υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης αρκετές φορές και σίγουρα το άξιζε καθώς οι μη βίαιες μέθοδοι του βοήθησαν να διώξει τους Βρετανούς έξω από την Ινδία. Έγινε το πρότυπο ειρήνης και ανθρωπιάς για ολόκληρο τον πλανήτη. Η τελευταία υποψηφιότητα ήταν το 1948 και ήταν σίγουρο φαβορί εκείνη την χρονιά. Ωστόσο, ο Mahatma δολοφονήθηκε λίγες μέρες πριν την απονομή. Δεδομένου ότι το βραβείο Νόμπελ δεν είχε ποτέ απονεμηθεί μετά θάνατον, το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης εκείνης της χρονιάς δεν δόθηκε σε κανέναν άλλο με την αιτιολογία ότι “δεν υπήρχε άλλος κατάλληλος υποψήφιος”. Η απόφαση αυτή ενισχύθηκε από το γεγονός ότι ο Gandhi δεν άφησε κληρονόμους ή ιδρύματα στα οποία το χρηματικό έπαθλο του βραβείου θα μπορούσε να πάει.
James Joyce και Marcel Proust
Οι δύο αυτοί λογοτέχνες χαρακτηρίζονται από πολύ πλούσιο συγγραφικό έργο και αποτέλεσαν πηγή εμπνευσης για πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς αλλά και πανεπιστημιακούς. Ό,τι και να πει κανείς είναι λίγο, αφού έχουν κάνει πραγματικά θαύματα με την πένα τους. Δυστυχώς όμως, οι πρωτοποριακές για την εποχή ιδέες τους, δεν έβρισκαν σύμφωνη την τότε επιτροπή βραβείων Νόμπελ και αυτό ήταν αρκετό για να τους στερήσει την διάκριση.
Raymond Damadian
Πρόκυται για τον εγκέφαλο πίσω από την επιστήμη της Μαγνητικής Τομογραφίας (MRI), μια τεχνική που έφερε την επανάσταση στην ανίχνευση και θεραπεία του καρκίνου. Αλλά το βραβείο Νόμπελ του 2003 για την Ιατρική, πήγε στονPaul Lauterbur και τον Peter Mansfield, δυο επιστήμονες που επεκτάθηκαν στην ανακάλυψη του Damadian. Εξοργισμένος ο Damadian, τύπωσε ολοσέλιδες διαφημίσεις στις εφημερίδες “New York Times” και “Washington Post” με τη φωτογραφία του βραβείου Νόμπελ και τον τίτλο “Το Επαίσχυντο Λάθος που Πρέπει να Διορθωθεί.”. Η διαφήμιση περιείχε αποσπάσματα και από άλλους επιστήμονες που υποστήριζαν την δήλωση του Damadian. Ακόμα και ένα γράμμα διαμαρτυρίας γράφτηκε, υπογράφηκε και στάλθηκε στην επιτροπή των βραβείων Νόμπελ. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο Damadian θύμωσε, επειδή η φονταμενταλιστική χριστιανική του πίστη στη δημιουργία, τον έκανε να τον απορρίπτουν οι άλλοι επιστήμονες. Άλλοι λένε ότι η ανακάλυψη του δεν ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη στην ιατρική, μέχρι που ο Lauterbur και ο Mansfield την βελτίωσαν. Όπως και να έχει, το 2003 άφησε τον φτωχό αυτό επιστήμονα χωρίς Νόμπελ.
Γιάννης Ρίτσος
Ο Γιάννης Ρίτσος υπήρξε χωρίς καμιά αμφιβολία ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές ανά το παγκόσμιο. Τα μεγαλύτερα περιοδικά ποίησης στον κόσμο του αφιερώνουν δέκα και είκοσι σελίδες, ενώ ταυτόχρονα θεατρικά του έργα παίζονται στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Ελλάδα όμως δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και στρέφεται ενάντια στα ίδια τα παιδιά της. Το μεγάλο αυτό καμάρι του ελληνισμού διώχθηκε έντονα από τους συμπατριώτες του λόγω της αριστερής του ταυτότητας με αποκορύφομα να συλληφθεί και να εξορίστει από την Χούντα. Έτσι όταν η επιτροπή της Στοκχόλμης κλήθηκε να αποφασίσει αν ήταν άξιος για ένα βραβείο Νόμπελ, κράτησε και η ίδια την ίδια εχθρική στάση απέναντι στο ποιητή αγνοώντας τους ουκ ολίγους Ευρωπαίους διανοούμενους που επιθυμούσαν να τον δουν να βραβεύεται.
Νίκος Καζαντζάκης
Πρόκειται για ένα ταλαντούχο, βαθυστόχαστο συγγραφέα και φιλόσοφο με επαναστατικές ιδέες. Και αυτές ακριβώς τις ιδέες είναι που πλήρωσε πολύ ακριβά! Ο Μητροπολίτης της Χίου στην Ιερά Σύνοδο του 1954 ζήττησε τον αφορισμό του, αφού θεώρησε κάποια από τα έργα του προσβλητικά για την εκκλησία. Αν και ο Καζαντζάκης γλίτωσε από τον αφορισμό η Ελληνική κυβέρνηση δεν σταμάτησε ποτέ να του βάζει εμπόδια και να κάνει ότι περνά από το χέρι της ώστε να μην πάρει ποτέ το πολυπόθητο βραβείο. Μάλιστα έφτασαν στο σημείο να μην του ανανεώνουν το διαβατήριο ώστε να μπορεί να διακινείται. Τότε η Νορβηγία προσφέρθηκε να του δώσει νορβηγική υπηκοότητα και νορβηγικό διαβατήριο αλλά εκείνος αρνήθηκε. Είναι πραγματικά ντροπή για την Ελλάδα το γεγονός ότι ενω οι ξένοι τον σέβονται και εκτιμούν το έργο του, η ίδια τον διώχνει σαν την τρίχα απ΄το ζυμάρι. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αλμπέρ Καμύ, ο οποίος πήρε τελικά το Νομπέλ το 1957 αντί του Καζαντζάκη, δήλωσε ότι ο Καζαντζάκης άξιζε το βραβείο εκατό φορές περισσότερο.
Γιασάρ Κεμάλ
Ο Τούρκος αυτός συγγραφέας γνώρισε διεθνή αναγνώριση και τα βιβλία μεταφράστηκαν στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου αποκτώντας το δικό τους κοινό, πολύ πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας. Για πολλούς το γεγονός ότι δεν βραβεύτηκε ποτέ με το βραβείο Νόμπελ αποτελεί ένα τεράστιο λάθος και πλήγμα για τη δικαιοσύνη. Καταλυτικό ρόλο στο να μην βραβευθεί ποτέ σίγουρα θα έπαιξαν η ξεκάθαρη στροφή του προς την αριστερά και η ένθερμη υποστήριξη των Κούρδων στον αγώνα τους για ίσα δικαιώματα.
Irena Sendler
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η γυναίκα αυτή δούλευε ως υδραυλικός στο γκέτο της Βαρσοβίας και κατάφερε να σώσει την ζωή σε 2500 παιδιά. Το πως απλά αδιανόητο. Έκρυβε τα νεογέννητα βρέφη των Εβραίων στον πάτο της εργαλειοθήκης της και τα μετέφερε έξω από το γκέτο. Δυστυχώς όμως πιάστηκε και βασανίστηκε απάνθρωπα από τους Γερμανούς. Το 2007 προτάθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης το οποίο τελικά δόθηκε στον Al Gore που έφτιαξε μια χαρητομένη παρουσίαση για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τα λόγια είναι περιττά!
Δες επίσης: Τα 6+1 πιο περίεργα Ρεκόρ Γκίνες όλων των εποχών που δεν θα πιστεύεις!
