Το αγγούρι στην Κύπρο δεν είναι μόνο για να το τρως, αλλά και για να το… συναφέρνεις!
Ποιος θα φανταζόταν ότι ένα απλό λαχανικό -σε μια χώρα που αχνοφένεται στο χάρτη- θα μπορούσε μέσα από τη διάλεκτο των ντόπιων να πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις!
Πάμε να δούμε πώς και πότε συναφέρνουμε το αγγούρι
στην κυπριακή μας διάλεκτο:
Aκολουθεί ένας μικρός διάλογος (με σκοπό να σας κατατοπίσει) που πραγματοποιήθηκε σε ένα καφενείο στην Κύπρο, ένα απόγευμα Τετάρτης:
Το αγγούρι του χωραφκιού
Συμμετέχουν ο Κωστής, ο Χριστάκης, και το Γιαννούη
Γιαννούη – Ρε Κωστή, είπα σου πε του Χριστάκη τι εγίνηκε εχτές ώσπου εν γλήορα, αλλιώς θα μας κάτσεις και τους 2 πάνω.
Κωστής – Τι λαλείς ρε Αγγουρόσπορε; Εν έσσιει περίπτωση να του το πω τζιαι σταμάτα να μου το θυμίζεις!
Γιαννούη – Ρε πε του το λαλώ σου τζι’ αν το μάθει που αλλού…. εν να κάτσουμε πας την αγγουρόφυζα!
(Έρχεται ο Χριστάκης)
Κωστής – Γεια σου ρε Χριστάκη… Πώς παν οι δουλειές;
Χριστάκης – Ε πώς να πάσιν ρε κουμπάρε; Εν θωρείς ούλλη μέρα βουρώ τζι’ εν έχει κανένας τους ευχαρίστιση; Αλλά εγιώ φταίω…
Γιαννούη – Γιατί ρε Χριστάκη; Νάμπου εγίνηκε πάλε;
Χριστάκης – Έτο έπεψε με ο μάστρος να καθαρίσω ένα περβόλι που τα κάτσαρα, δίπλα που το σπίτι του Παλιολόιζου στο Τζίτιν… Τζιαι επήα εγιώ, όπως το μαννό, να του το οργώσω θέμας… Τζιαι εν κανεί που έλυσα μες τους ήλιους που το πρωί, έκαμε μου τζιαι πρόβλημα γιατί να το οργώσω!!
Κωστής – Ναι α; Τι σου είπε δηλαδή;
Χριστάκης – Ότι μίσσιη μου τζείνος που έσσιει το χωράφι εν το ήθελε να οργωθεί τζι’ επειδή εν εγίνηκε η δουλειά του όπως ήθελε, εν θα μας πιερώσει! Αλλά μάνα μου, δώσ’ του πελλού αγγούρι, να σου πει εν ζαβό!
Κωστής – Ε νάμπου να κάμεις τωρά; Αν σου πει να ξαναπάεις να δουλέψεις μιτά του;
Χριστάκης – Ίντα επέλλανα; Λαώννουμαι εγιώ, για να μου κάμνει όπως του σσίηλλου; Έσσιει αγγούρι!
Γιαννούη – Ρε Κωστή, εν να πεις του Χριστάκη για τζείνο που ελαλούσαμε πριν;
Κωστής – Εσού να μεν πετάσσεσαι όπως το αγγούρι!
Χριστάκης – Για ποιο πράμα λαλείτε ρε κοπέλλια;
Κωστής – Ε τούτο πρέπει να το συζητήσουμε μεταξύ μας Χριστάκη μου… Ρε Γιαννούη τι εν εκατάλαβες γιε μου; Εξαφανίστου με τρόπο… Στέκεσαι που πάνω μου σαν το αγγούρι!
Γιαννούη – Καλάν εν να φύω. Εγιώ όμως Χριστάκη μου, εν ήξερα τίποτε, λαλώ σου το α!
Κωστής – Ρε Χριστάκη… Αν το ‘ξερα πως εν εσένα που έπαιψε ο μάστρος να καθαρίσεις το χωράφι, εν θα ελάλουν τίποτε ρε…
Χριστάκης – Τι να πεις δηλαδή ρε κουμπάρε;
Κωστής – Έτο ενόμιζα εν να πέψει το Στυλλή τον αχώνεφτο να το καθαρίσει, γι’ αυτό έκαμα πρόβλημα του μάστρου για το όργωμα…
Χριστάκης – Εσού τι σχέση έχεις με το χωράφι;
Κωστής – Εν δικό μου το χωράφι…
Χριστάκης – Όι Αγγούρι του Ππίγγου!
…και το Γιαννούη στο βάθος γελά…
Πόσες διαφορετικές σημασίες κατάφερες να βρεις,
με αναφορά στο “Αγγούρι”; Δε τι σημαίνει η καθεμιά:
1Δώσ’ του πελλού αγγούρι να σου πει εν ζαβό:
Πασίγνωστη κυπριακή παροιμία που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, από μικρούς και μεγάλους. Έχει σκοπο να χαρακτηρίσει κάποιον που δεν έχει ευχαρίστηση, ότι και να κάνεις γι’ αυτόν.
2Αγγουρόσπορος:
Ομαλή βρισσιά της κυπριακής διαλέκτου.
3Εκάτσαμε πας την Αγγουρόφυζα
Χαρακτηριστική φράση όταν θέλουμε να πούμε με λίγα λόγια ότι θα πληρώσουμε για τις πράξεις μας ή θα μας αναλογιστούν ευθύνες, που θα κλειθούμε να αναλάβουμε!
4Μεν στέκεσαι που πάνω μου όπως το Αγγούρι
Δείχνει ενόχληση, ότι κάποιος με εμποδίζει… Σαν έναν αγγούρι που στέκεται επίμονα που πίσω μου και με κοιτάζει με ύφος…;;!!;!
5Μεν πετάσσεσαι όπως το αγγούρι
Μη διακόπτεις τη συζήτηση! Μην μπαίνεις ανάμεσα στην κουβέντα! Μην μιλάς, μην κοιτάς… Μην αναπνέεις!!
6Αγγούριν του Ππίγκου
Λέγεται ότι ο Ππίγκος ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που ζούσε στο χωριό Χλώρακα της Πάφου και καλλιεργούσε τόσο καλής ποιότητας αγγούρια, που κανείς δεν μπορούσε να τον φτάσει… Διατηρήσαμε αυτή τη φράση, θέλοντας να αποδώσουμε το νόημα σε κάτι που είναι αδύνατον! Π.χ:
Αγγούρι του Ππίγκου! Σιγά μεν δώκω 70 ευρώ για τούν’ την παλιοφανέλλα!
Εσύ ποια που τις πιο πάνω εκφράσεις λαλείς πιο συχνά;
Δες επίσης: Όταν ο Κυπραίος χαρακτηρίζεται με το όνομα ενός… ζώου! (Part 2)
