Θα ήθελα μέσω αυτού του άρθρου να μοιραστώ μια εμπειρία μου, που έτυχε να ζήσω μέσω της εκδήλωσης στο Παν. Κύπρου, σε συνεργασία με την Πρεσβεία του Ισραήλ στις 23 Ιανουαρίου 2017, με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Γιατί να το διαβάσεις μέχρι το τέλος; Πραγματικά, αξίζει έστω και λίγο από το χρόνο σου, αφού λίγα λεπτά δεν είναι τίποτα σε σχέση με τα σκληρά χρόνια που πέρασαν απλοί άνθρωποι σαν εμάς.
Πρόσφατα λοιπόν (23 Ιανουαρίου 2017), είχαμε την τιμή να γνωρίσουμε έναν πολύ εκλεκτό καλεσμένο. Ήταν πραγματικά πολύ εντυπωσιακό για εμένα και ίσως για όσους ενδιαφέρονται για τη Νεότερη Ιστορία και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Ελληνοεβραίος Μοσέ Αελιών, ένας από τους τελευταίους επιζώντες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε ανάμεσα μας για να μας περιγράψει τη δική του συγκλονιστική ιστορία.
Άρχισε λοιπόν βήμα-βήμα να μας περιγράφει τη ζωή του: το πώς κατέληξε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά και την τύχη της οικογένειάς του. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1925 (92 ετών σήμερα) ήταν ένας από τους τυχερούς Εβραίους που διασώθηκαν, από τους συνολικά 6 000 000 σε όλη την Ευρώπη.
Στις 9 Απριλίου 1941 έφτασαν στην Θεσσαλονίκη και στην περιφέρειά της οι Γερμανοί ζητώντας από τους Εβραίους πολίτες να εγγραφούν. Όπως μας τόνισε ο κ. Αελιών, τα άτομα κάτω των 18 ετών δεν καταγράφονταν και εκείνος ήταν σε ηλικία μόλις 17 ετών. Στις 11 Ιουλίου του ίδιου έτους τον έστειλαν σε καταναγκαστικά έργα, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Όπως μας διηγήθηκε, οι Εβραίοι ήταν προφανώς πάρα πολύ φοβισμένοι και οι Γερμανοί είχαν καταλάβει την Ελλάδα μόλις σε ένα μήνα – Κάτι που του φαινόταν φοβερό για την υπερδύναμη των Γερμανών, αλλά και την αδυναμία των Ελλήνων.
1
Έτσι είχαν πολύ περιορισμό στις μετακινήσεις τους. Εκείνος έμενε μαζί με τη μητέρα του, τη μικρότερη αδερφή του, τη νονά του, τον παππού του και τους θείους του (ο πατέρας του είχε πεθάνει). Ο θείος του είχε βρει το μικρό σπιτάκι όπου διέμεναν και μπήκαν μέσα.
Θυμόταν χαρακτηριστικά τη γιαγιά του να λέει: “Τι δύσκολο που είναι να κοιμόμαστε στο δάπεδο…”
2Μας μίλησε επίσης για τη στιγμή που τους μετέφεραν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα βαγόνια.
80 άτομα στα βαγόνια, με δύο πολύ μικρά παραθυράκια στη γωνία, με ένα κομματάκι αποχωρητήριο. Μέσα στο βαγόνι βρίσκονταν 6 μέρες και 6 νύχτες και περνούσαν αρκετά δύσκολα, όμως ήξεραν ότι όλα θα ήταν πιο ήσυχα μετά.
Όταν είχαν πια φτάσει, οι Γερμανοί τους είχαν πει να μην πάρουν τίποτα από τα βαγόνια. Όταν κατέβηκαν από αυτά, χωρίστηκαν σε ομάδες: Γέροι και μικρά παιδιά μαζί, άντρες που μπορούσαν να δουλεύουν, γερόντισσες-κοριτσάκια και γυναίκες που μπορούσαν να δουλεύουν.
Στην είσοδο του στρατοπέδου θυμόταν χαρακτηριστικά το σύνθημα “Η εργασία απελευθερώνει” το οποίο ήταν γραμμένο στα Πολωνικά. 500 άντρες (15-20 ετών) έμπαιναν λίγοι-λίγοι σε μια καλύβα για να γδυθούν, να κουρευτούν και να φορέσουν τη στολή για το στρατόπεδο: μια παντελόνα, ένα μπερέτ και μια ζακέτα. Όπως μας διηγήθηκε ο κ. Αελιών, οι οδηγίες δίνονταν στα γερμανικά και σιγά-σιγά με τον καιρό άρχισαν να μαθαίνουν να κάνουν τις ασκήσεις, για να μην τους τιμωρούν μετά.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο κ.Αελιών καθώς και οι υπόλοιποι άντρες που βρίσκονταν στο Block8A, διερωτούνταν όλη μέρα και όλη νύχτα πού βρίσκονταν. “Πού είμαστε; Πού φτάσαμε;”, έλεγαν.
3Η τραυματική εμπειρία που μας διηγήθηκε
Μια ομάδα εργατών, οι Κομάντο, άρχισαν να τον δέρνουν και να τον χτυπάνε στο σώμα και στο κρανίο, έτσι πήγε στο νοσοκομείο να τον ελέγξουν. Στο νοσοκομείο, του έδωσαν ένα ένδυμα για να φοράει και του έκαναν εγχείριση, χτυπώντας του το κεφάλι με… σφυρί.
Μου έκανε εντύπωση από τις μαρτυρίες του κ. Αελιών ότι στο νοσοκομείο γνώρισε έναν άλλο κρατούμενο ξένο και άρχισαν να μιλάνε με τα χέρια χωρίς να το καταλάβουν.
Στο τέλος όταν ο ξένος έμαθε πως ο Αελιών ήταν Έλληνας τον παρακάλεσε να του μάθει Ελληνικά! Ο Αελιών του είπε ότι αυτό δεν γινόταν, μιας και εκεί ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Τον ξένο όμως δεν τον ένοιαζε, και τελικά, άρχισε να του μαθαίνει αρχίζοντας από αντικείμενα τριγύρω τους, όπως το ποτήρι. Την άλλη μέρα, έμαθε τυχαία, μέσω ενός βιβλίου, ότι ο ξένος ήταν Πολωνός πολιτικός! Τα μαθήματα τελικά διήρκησαν 1μιση χρόνο και όποτε πήγαινε στο θάλαμο του Πολωνού, οι άλλοι έλεγαν στον ξένο: “Ήρθε ο Έλληνας σου” με μια περηφάνια.
4Ο κ. Αελιών πρόσθεσε με παράπονο στα μάτια, ότι οι Γερμανοί αγαπούσαν να σκοτώνουν τους Εβραίους και ειδικά σε εβραϊκές γιορτές, σκότωναν περισσότερους!
Την Πρωτοχρονιά ήρθαν οι αξιωματικοί και ζήτησαν να έρθουν όλοι οι Εβραίοι και να βγάλουν τα ρούχα τους. Αυτή ήταν, όπως μας τη χαρακτήρισε, η νύχτα της εξιλεώσεως.
Όποιος έλεγε τον αριθμό του, θα του έδιναν ενδύματα για να πάει στο Σανατόριο. Όλοι ήξεραν ότι αυτό δεν ήταν καλό… Ότι θα πήγαιναν στο θάλαμο αερίων και δεν θα επέστρεφαν ποτέ. Όπως είναι προφανές από σήμερα, ο αριθμός του κ. Αελιών δεν ακούστηκε ποτέ – ένα μικρό χαμόγελο ζωγραφίστηκε στο πρόσωπο όλων μας.
5Έτσι λοιπόν, μετά από πολλές μαρτυρίες που μας είπε ο κ.Αελιών ολοκληρώθηκε το σκηνικό μιας τραυματικής εμπειρίας
Την άφησε στο παρελθόν και προσπάθησε να ζήσει μια καινούρια ζωή στο πέρασμα των χρόνων. Στο τέλος, του υποβλήθηκαν και διάφορες ερωτήσεις από το κοινό σχετικά με όλα όσα είπε.
Μετά από τις μαρτυρίες αυτές (αλλά και πριν από αυτές) ήμουν πάρα πολύ εντυπωσιασμένη από το γεγονός ότι θα ερχόταν να μας μιλήσει ένας επιζώντας από το Άουσβιτς. Υπάρχουν άτομα που μπορούν να μας το αποδείξουν ότι έζησαν τον πόλεμο με τα ίδια τους τα μάτια, γιατί η σημερινή νεολαία, ίσως να νομίζει μερικές φορές ότι όλα αυτά απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα και δεν έγιναν ποτέ.
Η αλήθεια όμως είναι ότι δυστυχώς έγιναν και με μερικές διαφορές συνεχίζουν όλα αυτά να μαστίζουν την κοινωνία μας, με πιο σύγχρονους πολέμους σε γειτονικές μας χώρες, αλλά στο παγκόσμιο.
Ας προβληματιστούμε λοιπόν μέσα από τις εμπειρίες κάποιου ανθρώπου που βρίσκεται ανάμεσά μας.
Αυτού που μας εξήγησε κάτι που βλέπαμε μόνο στα σχολικά βιβλία και σε ταινίες. Ας εκτιμήσουμε ακόμη και τα απλά καθημερινά πράγματα που απολαμβάνουμε στη ζωή.
Εσένα τι προβληματισμοί σου δημιουργήθηκαν από τα πιο πάνω;
