Το 2023 σημείωσε ρεκόρ, με τις θερμοκρασίες ανά το παγκόσμιο να είναι κατά 1°C ψηλότερες συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Την ίδια στιγμή, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (“IPCC”) επιβεβαιώνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, οι οποίες εξαρτώνται από την καύση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, άνθρακα, φυσικό αέριο). Με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης να είναι ορατές στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία μας, δεν μπορούμε πλέον να αγνοούμε την αναγκαιότητα άμεσης και δραστικής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Τo Terra Cypria -το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και οι Φίλοι της Γης Κύπρου, μέσω χρηματοδοτούμενου προγράμματος (European Climate Foundation-ECF), πραγματοποίησαν ποσοτική έρευνα μέσω ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων, διάρκειας επτά μηνών με το σύνολο των απαντήσεων να φτάνει τις 425. Η έρευνα αφορούσε τους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας εν μέσω κλιματικής κρίσης και πώς αυτοί επηρεάζουν τους πολίτες σε διάφορα επίπεδα.
Δυσαρεστημένοι με το σύστημα μεταφορών οι Κύπριοι, 6 στους 10 δηλώνουν πρόθυμοι να κινούνται με βιώσιμα μέσα αρκεί να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο και ασφαλές πλαίσιο.
Οι Κύπριοι αντιλαμβάνονται ότι το σύστημα μεταφορών επηρεάζει άμεσα την υγεία, το περιβάλλον και την οικονομία και ότι χρειάζεται να βελτιωθεί, με ποσοστό 96.3% των ερωτηθέντων να συμφωνούν με την εν λόγω δήλωση. Την ίδια στιγμή, το 64% των ερωτηθέντων δήλωσαν πρόθυμοι να μειώσουν τη χρήση του αυτοκινήτου, το οποίο – όπως διαφάνηκε – αποτελεί το μέσο που χρησιμοποιείται συχνότερα (με το 78,6% να δηλώνουν ότι το χρησιμοποιούν πολύ συχνά), ωστόσο θεωρούν ότι για την ώρα κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η χρήση του λεωφορείου και του ποδηλάτου δεν αποτελούν τις πιο συχνές επιλογές των Κυπρίων για τις μετακινήσεις τους. Συγκεκριμένα, 47.5% δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν ποτέ το λεωφορείο, το 7% το χρησιμοποιεί αρκετά συχνά και μόλις το 1% το χρησιμοποιεί πολύ συχνά. Αντίστοιχα, για το ποδήλατο, πέραν των μισών ερωτηθέντων (54.3%) δήλωσαν ότι δεν το χρησιμοποιούν ποτέ, το 32.2% ότι το χρησιμοποιούν σπάνια και μόλις το 9% το χρησιμοποιεί αρκετά συχνά.
Αναφορικά με την πεζή διακίνηση, τα δεδομένα είναι πιο ενθαρρυντικά, με το 39.3% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι πραγματοποιούν αρκετά συχνά τις μετακινήσεις τους με τα πόδια, το 12% πολύ συχνά, ενώ μόνο το 5% δήλωσαν ότι δεν πραγματοποιούν ποτέ τις μετακινήσεις τους με τα πόδια.
Στην ερώτηση ως προς το πώς θεωρούν ότι θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι μεταφορές στην Κύπρο, οι πιο συχνές απαντήσεις αφορούν στην ανάγκη για βελτιωμένο σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς όπως και μεγαλύτερη ασφάλεια στη διακίνηση με το ποδήλατο και τα πόδια.
Ένθερμοι υποστηρικτές ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακής αυτάρκειας οι Κύπριοι
Οι Κύπριοι υποστηρίζουν έντονα την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) με το ποσοστό να φτάνει το 90%, ενώ φαίνεται να έχουν σημαντική αντίληψη των προτερημάτων τους. Ως τα κυριότερα προτερήματα δήλωσαν τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, την ενεργειακή αυτονομία του νοικοκυριού/επιχείρησης και την ιδιοκατανάλωση. Οι Κύπριοι αντιλαμβάνονται ότι η υφιστάμενη διαδικασία παραγωγής ενέργειας, η οποία στηρίζεται στην καύση ορυκτών καυσίμων, είναι επιβλαβής για την υγεία (83%), το περιβάλλον (87,2%) και την οικονομία (74,8%).
Μάλιστα, 7 στους 10 πιστεύουν ότι η Κύπρος μπορεί να επιτύχει πλήρη ενεργειακή αυτάρκεια μέσω ΑΠΕ, ενώ 8 στους 10 υπέδειξαν ως βασικό εμπόδιο για την πλήρη στροφή σε ΑΠΕ τα πολιτικά συμφέροντα. Άλλα εμπόδια που εντοπίστηκαν, είναι τα προβλήματα στο δίκτυο, η απουσία αποθήκευσης ενέργειας, η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και η απουσία κοινωνικών ενεργειακών έργων, όπως οι ενεργειακές κοινότητες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ποσοστό που επέλεξαν ως εμπόδιο την ελλιπή ενημέρωση για ΑΠΕ (70%), με το 66%, ωστόσο, να δηλώνει σε άλλη ερώτηση ότι “γνωρίζει για σχέδια στήριξης που παρέχει η κυβέρνηση για την εγκατάσταση και χρήση ΑΠΕ.”
Επίσης, το 49.6% δήλωσαν πως δεν γνωρίζουν αν ο παροχέας ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΗΚ) χρησιμοποιεί ΑΠΕ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Παρά τη θετική απόκριση για τις ΑΠΕ, μόνο το 34% έχει εγκαταστήσει συστήματα ΑΠΕ στα νοικοκυριά ή επιχειρήσεις τους, με τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την εγκατάσταση τους να είναι το κόστος αγοράς, η παροχή κινήτρων, η πρακτικότητα/ευκολία και, τέλος το κόστος συντήρησής τους.
Ιδιαίτερη περίπτωση για τους Κυπρίους το Φυσικό Αέριο
Ενώ το 59% αναγνωρίζει ότι το φυσικό αέριο ως ορυκτό καύσιμο εντείνει την κλιματική κρίση, δεν φαίνεται να υπάρχει ξεκάθαρη σύγκλιση ως προς το αν συνεισφέρει στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Απουσία ξεκάθαρης άποψης εντοπίζεται και στο αν το φυσικό αέριο αποτελεί μεταβατικό στάδιο πριν την πλήρη χρήση ΑΠΕ, με το 35% να απαντά ναι, το 34% “δεν γνωρίζω” και το 31% όχι.
Ως προς το ποια θα είναι η χρήση του φυσικού αερίου, 52% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η έλευση και εξαγωγή του φυσικού αερίου είναι δαπανηρή, με περίπου το ίδιο ποσοστό ατόμων να διαφωνεί με την αξιοποίησή του μόνο για σκοπούς εξαγωγής προς άλλες χώρες. Η επικρατούσα απάντηση στην ερώτηση αν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές για αξιοποίηση του φυσικού αερίου ήταν το “δεν ξέρω” (44.5%). Το ίδιο παρατηρήθηκε και στην ερώτηση για το εάν η ΑΗΚ έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο (49% απάντησε “δεν γνωρίζω”).
Στο μόνο σημείο όπου υπήρχε σύγκλιση απαντήσεων είναι για το αν το φυσικό αέριο εργαλειοποιείται πολιτικά, με το 77% να δηλώνουν σύμφωνοι.
Το κύριο συμπέρασμα που εξάγεται από την έρευνα είναι ότι η πλειοψηφία των Κύπριων είναι ένθερμοι υποστηρικτές των ΑΠΕ και ότι στηρίζουν την υιοθέτηση μέτρων για την επίτευξη της βιώσιμης κινητικότητας. Συνεπώς, οι Κύπριοι φαίνεται να είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν και να έχουν την κουλτούρα για προώθηση βιώσιμων λύσεων σε αυτούς τους τομείς. Η έρευνα εντόπισε προβλήματα γνώσεως των πολιτών (π.χ σε θέματα όπως οι ενεργειακές κοινότητες ή το φυσικό αέριο), αλλά και πιθανές λύσεις που μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία πολιτικών και μέτρων που να είναι αποδεκτές και προσαρμοσμένες στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
Μπορείτε να βρείτε τα αναλυτικά συμπεράσματα της έρευνας εδώ
Επικοινωνία:
Άντρεα Παναγιώτου, Terra Cypria – το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος, apanagiotou@terracypria.org, 25 320034
Νατάσα Ιωάννου, Φίλοι της Γης Κύπρου, contact@foecyprus.org. 99336017
