Το θέμα του bullying (κοινώς γνωστός ως εκφοβισμός και επεισόδια τραμπουκισμού, σε βάρος μιας ευάλωτης θεωρητικά μειονότητας) το εξαντλήσαμε. Ειπώθηκαν πολλά και άλλα τόσα περί του θέματος αυτού, μα όλα επικεντρώνονταν στο προφίλ των θυμάτων. Τι γίνεται όμως όταν προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε το προφίλ του θύτη; Υπάρχει άραγε τρόπος να δικαιολογήσουμε το άτομο αυτό που ενεργεί επιθετικά (είτε αυτό υποδηλώνει σωματική ή λεκτική βία) σε βάρος συγκεκριμένων ανθρώπων;
Οι συνήθεις αντιδράσεις του κοινού και της ευρείας κοινότητας είναι η απευθείας αποστροφή στο πρόσωπο του θύτη και οι βαριές κατηγορίες εις βάρος του. Η ταμπέλα του εγκληματία, τρομοκράτη, εκφοβιστή, κλπ. Σε τέτοια επεισόδια λίγοι ενδιαφέρονται πραγματικά για τις καταστάσεις που ωθούν ένα άτομο σε θύτη. Και αυτοί είναι οι ειδικοί σε θέματα βίας (ψυχολόγοι, ψυχίατροι, κοινωνικοί λειτουργοί, καμιά φορά και εκπαιδευτικοί).
Εμείς οι υπόλοιποι που δεν είμαστε ειδικοί, γιατί παίρνουμε τότε το ρόλο αυτό; Γιατί είμαστε έτοιμοι να στήσουμε στον τοίχο τους ανθρώπους αυτούς;
Φυσικά υπάρχουν και οι οικογένειες που εμπλέκονται στα επεισόδια αυτά, και συγκεκριμένα οι οικογένειες των θυμάτων που όσες ψυχαναλύσεις ή ανακρίσεις κι αν διεξαχθούν για να εξακριβωθεί η αιτία που οδήγησε το θύτη στις συγκεκριμένες ενέργειες, πότε δε θα είναι σε θέση να δικαιολογήσουν το άτομο αυτό. Δε τους αδικώ, ούτε τους κρίνω, είναι απόλυτα φυσιολογικό από τη στιγμή που στενό πρόσωπο του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, κινδύνεψε ή πιέστηκε ή υπέφερε από τα άτομα-θύτες, να αποζητάνε την καταδίκη και τιμωρία τους. Δεν θα είναι πότε σε θέση να τους δικαιολογήσουν.
Όσοι όμως αποτελούμε απλούς παρατηρητές τέτοιων γεγονότων βίας, χωρίς να εμπλεκόμαστε άμεσα, φαινόμαστε πρόθυμοι να πάρουμε το ρόλο δικαστή και ενόρκου, βγάζοντας ετυμηγορία για το ποιόν του θύτη και να εξαπολύοντας πυρά εναντίον του, ξεχνώντας πως και ο θύτης για να οδηγηθεί στις ενέργειες που έπραξε, είναι και αυτός ένα ακόμη θύμα μιας κοινωνίας που εκούσια εθελοτυφλεί μπρος τις δυσλειτουργίες της. Ξαφνικά, σαν να ξύπνησε από το λήθαργο η κοινωνία αυτή και τώρα αποζητά να “δικάσει” τους φταίχτες. Αληθινοί φταίχτες είμαστε όλοι μας. Ειδικότερα όσον αφορά το θύτη-ενήλικα κανένας δεν φαίνεται πρόθυμος να επιδείξει επιείκεια, ξεχνώντας πως ο θύτης αυτός κάποτε ήταν ένα παιδί σαν όλα τα υπόλοιπα που διαμόρφωνε το χαρακτήρα του. Τότε λοιπόν πού έδειχνε τα πρώτα σημάδια, πού ήταν η κοινωνία να σταθεί δίπλα στα άτομα αυτά και να τα προστατέψει;
Εκπαιδευτικοί και γονείς έχουν χρέος να στέκονται δίπλα στους θύτες-παιδιά όπως στέκονται δίπλα στα θύματα και να τα στηρίζουν αποτρέποντας την εξέλιξη τους σε ενήλικα-θύτη οποιασδήποτε μορφής βίας ή εκφοβισμού. Δεν εννοώ να αγκαλιάσουν τις ενέργειες τους στέλλοντας το μήνυμα πως είναι εντάξει να επιτίθεσαι χωρίς συγκεκριμένη αφορμή σε τρίτα πρόσωπα, αλλά να βοηθήσουν το συγκεκριμένο παιδί να κατανοήσει πως δε φταίνε οι υπόλοιποι γύρω του για τα όσα μπορεί να έχει ζήσει στο σπίτι του (η πλειονότητα των περιπτώσεων ενδοσχολικής βίας αφορά θύτες-παιδιά που βιώνουν ήδη σωματική/λεκτική βία στο σπίτι και ξεσπούν ή αναπαράγουν τη βία αυτή)
Σίγουρα και ο θύτης θα έχει περάσει τραυματικές καταστάσεις στη ζωή του.
Καταστάσεις που μόνο ένας ειδικός στο χειρισμό τέτοιων προσώπων μπορεί να ανακαλύψει και να καταδείξει. Δεν είναι μια προσπάθεια ελαχιστοποίησης των όσων έχει διαπράξει, αλλά μια προσπάθεια κατανόησης του ατόμου αυτού που γίνεται θύτης, μιας και κανένας δεν γεννιέται εγκληματίας. Είναι επίσης και μια προσπάθεια κατανόησης των προβλημάτων της κοινωνίας και σε αυτή την προσπάθεια είμαστε όλοι συμμετέχοντες, αφού μας αφορά όλους, είτε είμαστε ή δεν είμαστε άμεσα εμπλεκόμενοι σε επεισόδια ενδοοικογενειακής και όχι μόνο βίας. Γιατί για κάθε θύτη-ενήλικα που εμείς είμαστε έτοιμοι να δακτυλοδείξουμε, υπάρχει πάντα πίσω από το προφανές, ένα τραυματικό παρελθόν και μαζεμένα ψυχολογικά τραύματα. Δεν παίρνω το μέρος του θύτη, άλλωστε μια εγκληματική ενέργεια παραμένει εγκληματική ενέργεια και δεν αναιρεί το μέγεθος των επιπτώσεων επεισοδίων βίας στο θύμα.
Αρκεί όμως να θυμόμαστε το παιδί που υπήρξαμε κάποτε και το παιδί που υπήρξε κάποτε και ο θύτης.
Ποιος ξέρει τι είδους τραυματικές εμπειρίες βίωσε που τον οδήγησαν στο σημείο να (ανα)παράγει σωματική/λεκτική/ψυχολογική βία;
Και όχι ο θύτης δεν είναι το ίδιο με το θύμα, υπήρξε όμως και αυτός θύμα άλλων καταστάσεων. Ίσως οι ενέργειες του να ήταν η δική του κραυγή για βοήθεια και το ξέσπασμα των άσχημων εμπειριών που μάζευε για χρόνια, πιθανότατα χωρίς να έχει γύρω του τη στήριξη της οικογένειας, του σχολείου και της κοινωνίας γενικότερα.
Δες επίσης: Η υποτιμημένη “τέχνη” της ειλικρίνειας
