“Τη βράκα σου την τόση και ποιος θα την απλώσει και ποια εν τούτη η άξια που θα τη σιδερώσει;“ λέει στους στίχους του ομώνυμου τραγουδιού ο Χρήστος Σίκκης.
Η βράκα εμπεριέχεται στην παραδοσιακή αντρική στολή της Κύπρου και αυτοί που την φορούσαν λέγονταν βρακάδες. Στη σύγχρονη Κύπρο δεν θα βρεις πλέον βρακάδες, παρά μόνο σε χορευτικά συγκροτήματα, που χορεύουν κυπριακούς παραδοσιακούς χορούς.
Από πού προέρχεται όμως η βράκα;
1Ιστορία μου…
Η βράκα φοριόταν στην Κύπρο, αλλά και σε ελληνικά νησιά, όπως η Κρήτη. Κατακρίβειαν, δεν είναι ευρέως γνωστή η καταγωγή της και ούτε ξέρουμε πού και πότε χρησιμοποιήθηκε για 1η φορά στη Κύπρο.
Η βράκα δεν ήταν η ίδια σε όλες τις περιοχές της Κύπρου. Στη Μεσαορία η βράκα ήταν πολύ μακριά και συνοδευόταν από παντούφλες (σκάρπες) ή χαμηλά υποδήματα, ενώ στα ορεινά ήταν κοντύτερη και συνοδευόταν από ποδίνες.
Αυτό γινόταν για πρακτικούς λόγους, διότι βόλευε καλύτερα τις κινήσεις των ανθρώπων, ανάλογα με την περιοχή.
2Η βράκα μου η ΤΟΣΗ!
Η βράκα ήταν κατασκευασμένη από χοντρό δίμιτο βαμβακερό υφαντό της βούφας. Έραβαν αρκετά κομμάτια, για να είναι μεγάλη και φουντωτή. Εξόυ και το άσμα:
40 πήχες δίμητο, εκάμαν μου μια βράκα…
3Ήξερες ότι οι βράκες ήταν άσπρες αρχικά;
Ναι, ήταν άσπρες και τις έβαφαν μαύρες οι μπογιατζήδες. Το πάνω μέρος της βράκας ήταν «προσιαστή» δηλαδή, υπήρχαν σούρες και από μέσα περνούσαν ένα μεγάλο κορδόνι για να δένεται. Το κορδόνι αυτό συνήθως ήταν από φυτίλι και το έλεγαν «βρακοζώνι».
Εξού και η παροιμία: “Έσσιει σε διμμένο πας το βρακοζώνι.“ Που σημαίνει ότι σε έχει δεμμένο και δεν μπορείς να ξεφύγεις από κάποιον.
Άλλη ονομασία για το κορδόνι που έδεναν τη βράκα ήταν «φακαρόνα». Η θηλιά που κατασκευαζόταν στο πάνω μέρος για να περνά η βρακοζώνα, ονομαζόταν «βρακοθηλιά» ή «βρακοχηλιά». Στο κάτω μέρος υπήρχαν τα δύο ανοίγματα για να περνούν τα πόδια. Η βράκα έφθανε μέχρι κάτω από τα γόνατα.
Στο πίσω μέρος, η βράκα αποτελείται από τη «σέλλα» ή «βάκλα», η οποία ανασηκωνόταν προς τα πίσω, κυρίως όταν χόρευαν οι βρακάδες.
4Ώρα για χορό
Για το τέλος δεν μπορεί να λείπει το παραδοσιακό τραγούδι: Η Βράκα από τον Χρήστο Σίκκη!