Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, στις 15 Μαρτίου, η Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Κύπρου, κυρία Αναστασία Στυλιανίδου μιλά στην ομάδα του Europe Direct Λευκωσίας – Πανεπιστημίου Κύπρου και μας εξηγεί τον ρόλο και τη δράση του κέντρου.
Το ΕΚΚ Κύπρου λειτουργεί από το 2005 και φιλοξενείται στην Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.
Οι δράσεις του Κέντρου, ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είναι γνωστές, αφού το ΕΚΚ Κύπρου παρείχε πληροφόρηση και στήριξη σε εκατοντάδες καταναλωτές, οι οποίοι αντιμετώπιζαν πρόβλημα με τις ακυρώσεις των αεροπορικών εισιτηρίων τους και των κρατήσεων τους σε τουριστικά καταλύματα.
Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια διαφορετικές ανάγκες για τους καταναλωτές, έτσι και το νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές 2020-2025 έχει σκοπό να ανταποκριθεί σε αυτές τις νέες ανάγκες.
- Πράσινη Μετάβαση και Ψηφιακός μετασχηματισμός, δύο σημαντικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποτελούν και δύο από τους πέντε βασικούς τομείς του νέου θεματολογίου για τους καταναλωτές. Βλέπουμε τους καταναλωτές να είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο για να αγοράσουν πιο ανθεκτικά προϊόντα και πολλές φορές διαδικτυακά από το εξωτερικό. Τι πρέπει να προσέξει ένας καταναλωτής πριν προβεί σε μία αγορά μέσω διαδικτύου από το εξωτερικό;
Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι όταν μιλάμε για εξωτερικό, εννοούμε εντός ΕΕ, εντός δηλαδή της εσωτερικής αγοράς. Θα πρέπει ο καταναλωτής να είναι ιδιαίτερα προσεχτικός κατά τις διαδικτυακές του αγορές διότι υπάρχουν αρκετές καλοστημένες ιστοσελίδες. Αυτό που συμβουλεύουμε τους καταναλωτές μας είναι πάντα να γνωρίζουν πληροφορίες για την εταιρεία με την οποία πρόκειται να συναλλαχθούν, δηλαδή την ταυτότητα του εμπόρου, ιδίως την εμπορική επωνυμία του, τη γεωγραφική διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου του εμπόρου, τον αριθμό τηλεομοιοτυπίας και τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του. Περαιτέρω είναι καλό να γνωρίζει ή να αναζητά άλλα άτομα που έχουν αγοράσει από τον ίδιο πωλητή. Το διαδίκτυο προσφέρει τη δυνατότητα αναζήτησης κριτικών/σχολίων (reviews) από άλλους καταναλωτές που αγόρασαν προηγουμένως το ίδιο προϊόν/υπηρεσία ή από το ίδιο κατάστημα. Αν οι κριτικές δεν είναι ικανοποιητικές ή αν είναι πολύ περιορισμένες σε αριθμό, θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Τέλος πολύ βασικό είναι ο καταναλωτής να συναλλάσσεται μέσω πιστωτικών καρτών ή ασφαλούς συστήματος πληρωμής, καθώς υπάρχει η δυνατότητα να εντοπιστεί ο τελικός αποδέκτης των χρημάτων. Αντίθετα, η πληρωμή με μετρητά μέσω ανεπίσημων μεσαζόντων (πχ. υπηρεσίες ταχυμεταφοράς, οδηγοί ταξί, εταιρείες αποστολής χρημάτων, κλπ), χωρίς να είναι προηγουμένως απόλυτα γνωστή η ταυτότητα και τα στοιχεία του τελικού αποδέκτη των χρημάτων, θεωρείται υψηλού ρίσκου.
- Αφού κάποιος προβεί σε μία αγορά από το εξωτερικό, εντός της ΕΕ, και υπάρχει κάποια βλάβη του προϊόντος πριν την χρήση του, ή ακόμα και μετά τη χρήση εντός της περιόδου εγγύησης αλλά η εταιρεία από την οποία έχει αγοράσει το προϊόν δεν ανταποκρίνεται. Τι μπορεί να κάνει ο καταναλωτής;
Εάν ο καταναλωτής έχει προμηθευτεί ένα προϊόν από εταιρεία η οποία εδρεύει σε μία άλλη χώρα της ΕΕ έχει δικαίωμα εγγύησης 2 χρόνων. Η Πορτογαλία και η Ισπανία αύξησαν το όριο περιόδου στα 3 έτη. Σε περίπτωση που προκύψει θέμα ο καταναλωτής μπορεί να απευθυνθεί στο ΕΚΚ Κύπρου για υποβολή παραπόνου. Το Κέντρο μας με τη σειρά του θα αποστείλει στο ΕΚΚ της χώρας της οποίας εδρεύει η εταιρεία για περαιτέρω χειρισμό και διερεύνηση.
- Ευάλωτοι καταναλωτές, μία ομάδα καταναλωτών με διαφορετικές ανάγκες και ίσως λόγω των αναγκών αυτών να είναι εξαρτημένοι από κάποια προϊόντα ή υπηρεσίες. Πως αντιμετωπίζονται στην Κύπρο και πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι καταναλωτές αυτοί;
Η εν λόγω κατηγορία καταναλωτών αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία από την Κύπρο και την ΕΕ. Το ΕΚΚ Κύπρου έχει εντάξει στο πρόγραμμα του για το 2022-2023 μία δράση σε σχέση με τα δικαιώματα επιβατών με αναπηρίες. Συγκεκριμένα, ο Κανονισμός 261/2004 για τα δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών περιλαμβάνει στο Άρθρο 11 ειδική μνεία για την επιβίβαση προσώπων μειωμένης κινητικότητας ή με άλλες ειδικές ανάγκες, στην οποία οι αερομεταφορείς θα πρέπει να αποδίδουν προτεραιότητα και να τους παρέχεται βοήθεια το συντομότερο δυνατόν σε περίπτωση καθυστέρησης ή ακύρωσης πτήσης. Η δράση αυτή θα γίνει σε συνεργασία με το Accessible Cyprus Travel και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς.
- Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας ως καταναλωτές, έτσι ώστε να μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους οικείους μας από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αντιλαμβανόμαστε καταρχήν το ατομική μας ευθύνη για ενημέρωση, πως όμως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Κύπρου έχει συμβάλει στην επιμόρφωση των δικαιωμάτων των καταναλωτών και πως αναμένεται να συμβάλει την επόμενη περίοδο;
Πολύ σωστά. Ένας καλός καταναλωτής είναι ο σωστά ενημερωμένος καταναλωτής. Δυστυχώς, στην Κύπρο έχουμε τη συνήθεια να αναζητήσουμε πληροφόρηση ή να μάθουμε τα δικαιώματα μόνο όταν μας συμβεί κάτι. Για το σκοπό αυτό το ΕΚΚ Κύπρου έχοντας ως πρωταρχικό στόχο την ενημέρωση των καταναλωτών έχει δημιουργήσει λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Tweeter, Instagram) τους οποίους τροφοδοτεί με πληροφορίες για τα δικαιώματα τους. Επιπλέον, προβαίνει συχνά σε συνεντεύξεις σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές και δημοσιεύει στον ημερήσιο/ηλεκτρονικό τύπο διάφορα άρθρα για καταναλωτικά θέματα. Τέλος, το επόμενο διάστημα θα δημοσιευτεί η νέα μας ιστοσελίδα, η οποία θεωρούμε ότι θα είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να επισκεφτεί κανείς και να βρει πληροφορίες για τα δικαιώματα του ως καταναλωτής.
- Μιας και πολλοί από εμάς, σύντομα ίσως να ξεκινήσουμε την οργάνωση για τις καλοκαιρινές μας διακοπές ή τις διακοπές για την περίοδο του Πάσχα, τι πρέπει να προσέξει κάποιος όταν κλείνει ένα ταξίδι, οργανωμένο από κάποιον ταξιδιωτικό πράκτορα, ή μέσω κάποιας διαδικτυακής πλατφόρμας;
Θα πρέπει να διαβάζουμε τους Όρους και Προϋποθέσεις κάθε πλατφόρμας ή πράκτορα. Επίσης, καλό είναι γνωρίζουμε τα στοιχεία επικοινωνίας τους, ούτως ώστε σε περίπτωση που υπάρξει οποιοδήποτε πρόβλημα να μπορεί ο καταναλωτής άμεσα να επικοινωνήσει με την εταιρεία. Όσον αφορά τα οργανωμένα ταξίδια, διέπονται από περί των Οργανωμένων Ταξιδιών και Συνδεδεμένων Ταξιδιωτικών Διακανονισμών Νόμο του 2017. Σημαντικό είναι το δικαίωμα ακύρωσης υπό προϋποθέσεις, ανά πάσα στιγμή, πριν την έναρξη του πακέτου, να της σύμβασης οργανωμένου ταξιδιού, χωρίς χρέωσης οποιουδήποτε κόστους για την ακύρωση και επιστροφή, εντός δεκατεσσάρων (14) ημερών, του πλήρες ποσού που έχει καταβληθεί στον διοργανωτή.
1Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή (ΕΚΚ):
- Τα ΕΚΚ εκτείνεται στις 29 χώρες κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβανομένων της Ισλανδίας και της Νορβηγίας.
- Τα ΕΚΚ παρέχουν συμβουλές δωρεάν για τα δικαιώματα των Ευρωπαίων καταναλωτών που έχουν μόνιμη κατοικία στις χώρες μέλη της Ε.Ε.
- Το Δίκτυο συνεργάζεται με όλα τα ΕΚΚ και ο ρόλος του είναι διαμεσολαβητικός και στόχο έχει τη φιλική διευθέτηση μιας υπόθεσης ή διαφωνίας μεταξύ εταιρείας / πωλητή και καταναλωτή.
- Τα ΕΚΚ συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από τις εθνικές κυβερνήσεις έκαστου κράτους μέλους.
- Τα ΕΚΚ φιλοξενούνται και λειτουργούν σε δημόσιες υπηρεσίες ή οργανισμούς αναλόγως έκαστου κράτους μέλους.
