Χρόνο με το χρόνο τα Χριστούγεννα και οι παραδόσεις μας αλλοιώνονται και αλλάζουν – η ουσία όμως μένει η ίδια. Έχεις ποτέ ρωτήσει δικούς σου ανθρώπους (πιο μεγάλους) πώς έχουν βιώσει τα δικά τους Χριστούγεννα;
Λίγο-πολύ, όλοι ξέρουμε τα χριστουγεννιάτικα έθιμα αλλά τι γινόταν στα πιο παλιά χρόνια π.χ. τον καιρό των παππούδων μας;
Ρωτήσαμε λοιπόν 5 Κύπριους συγγενείς μας για το πώς περνούσαν τα Χριστούγεννα όταν ήταν παιδιά.
Δες ποια έθιμα εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα σήμερα και ποια έχουν διαμορφωθεί διαφορετικά!
1Το κλασικό τραπέζι των Χριστουγέννων
Οι οικογένειες μεγάλωναν ένα γουρούνι και όταν ερχόταν ο καιρός, το έσφαζαν για το μεγάλο τραπέζι που θα γινόταν τα Χριστούγεννα. Τίποτα δεν πήγαινε χαμένο. Το κρέας του γινόταν σούβλα. Έφτιαχναν χοιρομέρι, λούντζα, λουκάνικα κ.ά.
- Αυτό το ήξερες; Ακόμα κι η ουροδόχος κύστη, η «φούσκα» όπως λέγεται, πλυνόταν και καθαριζόταν και μετά φουσκωνόταν και γινόταν μπάλα, για τα παιδιά της εποχής εκείνης.
- Ένα άλλο φαγητό που έκαναν ήταν η γαλοπούλα: Γινόταν προετοιμασία της γέμισης και μετά την… έραβαν μέσα στη γαλοπούλα.
- Τα κλασικά παραδοσιακά μελομακάρονα και κουραμπιέδες: Εννοείται πώς δεν έλειπαν από κανένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
2Χριστουγεννιάτικο δέντρο
Έκοβαν δέντρα (συνήθως κυπαρίσσια) και τα στόλιζαν με στολίδια που οι ίδιοι έφτιαχναν (π.χ. με μάππουρους, χαρτιά, λουλούδια και ό,τι άλλο είχαν στο σπίτι).
3Εκκλησία
Νήστευαν 40 μέρες και ξυπνούσαν πολύ πρωί για να πάνε εκκλησία. Αγόραζαν καινούρια ρούχα και παπούτσια που θα φορούσαν τα Χριστούγεννα στην εκκλησία.
4Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς
Όσοι έχουν στα σπίτια τους τζάκι, κόβουν κλαδιά ελιάς και τα έριχναν μέσα στη φωτιά. Την ώρα που έριχαν το φύλλο, έλεγαν το πιο κάτω:
“Aϊ Βασίλη, Βασιλιά, δείξε και φανέρωσε αν με αγαπά.”
…και τότε έλεγαν το όνομα του ατόμου που ήθελαν να μάθουν αν τους αγαπά. Αν το φύλλο καιγόταν με θόρυβο τότε σήμαινε ότι το άτομο που ευχήθηκες, σε αγαπά.
Επίσης, την Πρωτοχρονιά φτιάχνουμε ακόμα τη βασιλόπιτα που έχει μέσα νόμισμα. Όποιος το έβρισκε, του έλεγαν πως θα του πάει καλά η χρονιά και θα έχει λεφτά. Όταν έκοβαν την βασιλόπιτα έκοβαν πρώτα 3 κομμάτια: ένα για τη νοικοκυρά του σπιτιού, ένα για το Χριστό και ένα για τον Άγιο Βασίλη.
5Φώτα
Oι νοικοκυρές έκαναν ξεροτήανα και τα έριχναν στη στέγη του σπιτιού για να φάνε οι καλικάντζαροι και να φύγουν με τη φράση:
“Τιτσίν, τιτσίν λουκάνικον, κομμάτιν ξεροτήανον, να φάμεν και να φύουμεν…”
Την ημέρα των Φώτων, τα παιδιά γύριζαν στις γειτονιές και στους συγγενείς τους και τους λέγανε το γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας:
“Καλημέρα τζιαι τα Φώτα τζιαι την Πουλουστρίνα πρώτα.”
